اعلامیه بانک مرکزی: راه‌اندازی بازار یکپارچه ارز و تحولات جدید در سیاست‌های ارزی کشور
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در اطلاعیه‌ای جدید اعلام کرد که از تاریخ شنبه ۲۴ آذر ۱۴۰۳، عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان ارز می‌توانند با استفاده از سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما) نسبت به انجام معاملات ارز بر اساس نرخ‌های توافقی اقدام کنند. این اقدام بخشی از سیاست‌های بانک مرکزی برای کاهش و حذف تعدد نرخ‌ها در بازار ارز و ایجاد شفافیت بیشتر در معاملات ارزی است.
به گزارش پایگاه خبری راهبرد بازار فرزین رئیس‌کل بانک مرکزی در این خصوص توضیح داد: «بانک مرکزی به‌دنبال حذف چندگانگی نرخ‌ها در بازار ارز است و سیاست ارزی فعلی بانک مرکزی بر این اساس است که نرخ ارز نیما باید متناسب با متغیرهای بنیادین اقتصادی تغییر کند.» او همچنین اشاره کرد که نرخ ارز در بازار توافقی، بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا شکل خواهد گرفت و بانک مرکزی بخشی از ارز خود را در این بازار عرضه خواهد کرد تا نرخ‌ها در یک کانال منطقی و قابل پیش‌بینی حرکت کنند.
طبق اعلام بانک مرکزی، تمامی واردکنندگانی که از ارز نیمایی استفاده نمی‌کنند، از تاریخ سوم دی‌ماه ۱۴۰۳ موظف خواهند بود ارز مورد نیاز خود را از سامانه ارز توافقی دریافت کنند. این تغییرات در راستای ایجاد یک بازار یکپارچه ارزی و کاهش نوسانات نرخ ارز در کشور صورت می‌گیرد.
علاوه بر این، صنایع خاصی از جمله صنایع روانکار، دوده، کامپاند، سیمان، سرامیک و انواع لبنیات از تاریخ ۳ آذر ۱۴۰۳ ملزم به واگذاری ارز حاصل از صادرات خود در مرکز مبادله ارز و طلای ایران به واردکنندگان خواهند بود. این ارز باید بر اساس نرخ توافقی و سازوکار اجرایی این مرکز در اختیار واردکنندگان قرار گیرد. سایر صادرکنندگان این صنایع نیز می‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را طبق روال سابق عرضه کنند یا به‌طور اختیاری در سامانه ارز تجاری ارائه دهند، اما از تاریخ ۲۶ آذر ۱۴۰۳، تمامی صادرکنندگان و واردکنندگان غیر نیمایی موظف خواهند بود ارز خود را در سامانه ارز تجاری معامله کنند.
بر اساس گزارش‌های صادره از بازرگانان، نرخ‌های خرید و فروش ارز در بازار توافقی بین ۶۱ تا ۶۲ هزار تومان است. این نرخ‌ها به‌طور کلی نشان‌دهنده کشش‌های قیمتی بازار است. بازرگانان معتقدند که به دلیل محدودیت‌های قیمتی، خرید ارز با نرخ‌های بالاتر از این محدوده عملاً امکان‌پذیر نخواهد بود، چرا که هزینه تمام‌شده کالاها را افزایش داده و موجب مشکلاتی در فروش محصولات خواهد شد. یکی از بازرگانان در این زمینه گفت: «هیچ‌کس در این بازار بالاتر از نرخ ۶۱ تا ۶۲ هزار تومان ارز نمی‌خرد.»
طبق مقررات جدید، صادرکنندگان محصولات پتروشیمی، پالایشی، فولادی، فلزات اساسی رنگین و فرآورده‌های نفتی از تاریخ ۱۱ بهمن‌ماه ۱۴۰۳ باید ارز حاصل از صادرات خود را در مرکز مبادله ارز و طلای ایران از طریق بانک‌های عامل عرضه کنند و در چارچوب آیین‌نامه‌های جدید نسبت به رفع تعهدات ارزی خود اقدام نمایند.
همچنین، واردکنندگانی که تخصیص ارز از طریق مرکز مبادله ارز و طلا دارند، از تاریخ ۱۱ بهمن‌ماه ۱۴۰۳ موظف خواهند بود ارز مورد نیاز خود را از این مرکز و از طریق بانک‌های عامل تهیه کنند.
تا تاریخ ۲۰ آذرماه ۱۴۰۳، ۲۲ بانک به سامانه معاملات ارز تجاری متصل شده‌اند و ۱۹ بانک نیز اقدام به ثبت سفارش و انجام معاملات کرده‌اند. حجم کل معاملات در سامانه ارز تجاری مرکز مبادله ارز و طلای ایران تا این تاریخ بالغ بر ۳۰۱ میلیون درهم، ۵۱ میلیون دلار، ۱۰ میلیون یوآن و ۱.۱ میلیون یورو بوده است.
این داده‌ها نشان‌دهنده رونق معاملات ارزی در این مرکز و تأثیر مثبت آن بر تنظیم بازار ارز کشور است. بانک مرکزی با هدف ایجاد شفافیت و سهولت در تأمین ارز برای واردات و صادرات، همچنان به توسعه این سامانه و افزایش تعداد بانک‌های متصل به آن ادامه خواهد داد.
خبرنگار فاطمه محققی